Pierwszą rzeczą jaką musicie wiedzieć o spółdzielniach a która ma wpływ na założenie Wspólnoty Mieszkaniowej i odłączenie od SM to fakt, że w spółdzielni mieszkaniowej wyodrębnia się trzy tytuły prawne do lokalu:
1. spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu,
2. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu,
3. odrębną własność lokalu,

a) Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, czyli potocznie tzw. mieszkanie lokatorskie oznacza, że właścicielem i zarządzającym mieszkaniem jest spółdzielnia. Osoby zamieszkujące w tego typu mieszkaniach nie posiadają do niego prawa własności. Tym samym nie mają prawa głosu. Decyzję za nich odnośnie lokalu i części wspólnych podejmuje zawsze spółdzielnia. Prawo lokatorskie jest niezbywalne, przez co nie można go sprzedać lub uczynić przedmiotem darowizny np. bliskiej osobie. Nie podlega też dziedziczeniu, nawet jeśli spadkobiercy mieszkają razem z uprawnionym w lokalu
b) Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego jest ograniczonym prawem rzeczowym, które daje osobie go posiadającej prawo do użytkowania oraz swobodnego rozporządzania takim lokalem. Można więc w każdej chwili sprzedać takie mieszkanie lub je wynająć, a także zapisać bliskim w spadku. Nieruchomość formalnie nadal należy do spółdzielni mieszkaniowej, tak więc i w tym przypadku decyzję o założeniu Wspólnoty Mieszkaniowej i odłączeniu od spółdzielni podejmuje Spółdzielnia. W kolejnym wpisie opiszę jak to zmienić.
Co ważne - dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu istnieje możliwość założenia księgi wieczystej choć nie jest to obowiązkowe. Posiadacz prawa będzie tam figurować jedynie jako osoba uprawniona do lokalu, a nie jego właściciel, którym cały czas pozostawać będzie spółdzielnia mieszkaniowa. Jak widać założenie księgi wieczystej dla lokalu nie jest tożsame z pełnym prawem własności.
Krótko mówiąc – w przypadku spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu jest się właścicielem jedynie prawa do tego lokalu, a nie samego lokalu. Nie jest się też właścicielem działki i części wspólnych (właścicielem tych rzeczy jest nadal spółdzielnia)
c) Odrębna własność lokalu to najpełniejsze prawo własności, w którym stajemy się w pełni właścicielem lokalu mieszkalnego oraz mamy prawa do gruntu pod budynkiem oraz nieruchomości wspólnej, która nie jest przypisana do wyłącznego korzystania przez właścicieli innych lokali mieszkalnych. W tym przypadku jesteśmy pełnym właścicielem naszego lokalu, ale też współwłaścicielem części wspólnych, możemy decydować wraz z innymi o częściach wspólnych. W przypadku własnościowego prawa do mieszkania podstawą prawną jego ustanowienia jest Kodeks cywilny

WNIOSKI:
Rozmawiając z sąsiadami na temat założenia wspólnoty i odłączenia się od spółdzielni należy zorientować się ile osób ma odrębną własność lokalu a ile spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Najłatwiej sprawdzić to w indywidualnych umowach lub w Księgach Wieczystych które można sprawdzić na stronie ministerstwa sprawiedliwości: https://ekw.ms.gov.pl